Tarihçilere göre, M.Ö. 80 yılında Zenniketes isimli Kilikyalı bir korsan tarafından ele geçirilen kent, M.Ö. 78 de Roma komutanı Servilius Isauricus tarafından korsanlardan temizlenerek Roma topraklarına katmış ve kent Roma dönemi öncesinde de bilinen tabii gazların yandığı Çıralı da ki Demirci tanrı Hephaistos kültü için inşa edilen açık hava sunaklarıyla da büyük bir ün sahibi olmuştur.
Orta Çağın başlarında, M.S. 4., 5. yy yazılı kaynaklarından Hıristiyan oluşumuna ve Olympos un ilk piskoposlarına dair bilgi alınsa da kentin 7. yy dan sonrası şimdilik karanlıktır. Kentte M.S 5. yy ile 7. yy arasına tarihlenebilecek 12 adet Bizans Kilisesi yer almaktadır ki, bu da Hıristiyanlığın ilk yıllarında Olympos un önemli bir kent olduğunu göstermektedir. Venedik, Ceneviz ve Rodos şövalyelerinin Akdeniz de varlığını hissettirdiği özellikle 14. yy sonrasında Olympos un uğrak limanı olması akla yakındır. Haçlı seferleri sırasında Venedik, Ceneviz ve Rodos şövalyelerinin istilasına uğrayan Olympos, 15. yy da Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlı İmparatorluğuna katılmıştır. Orta Çağdan sonra yakın zamana kadar Türk yerleşimin olmadığı kent sadece göçerler tarafından kışlak olarak kullanılmıştır.
Olympos, içinden geçtiği dereciğin iki yanına yayılmıştır. Kumsaldan da görülen ve mezarların üzerinde bulunan yüksek tepe Olympos un akropolü olarak adlandırılsa da bu alanda yalnızca orta çağa ait bir hisar yer almaktadır. Tepe üzerinde yapı kalıntıları hisar içindeki çok ve tek katlı sivil yapılara aittir. Bu tepeden bakıldığında Venedik misali ırmağın güzel görüntüsünü seyredebilirsiniz. Irmak, kenarlarına yapılan poligonal teknikteki duvarlarla kanal haline sokulmuş, iki yaka bugün de izlerini gördüğümüz, Roma döneminde olasılıkla açılır kapanır biçimde inşa edilmiş, payeleri taş örgü, gövdesi ahşap bir köprü ile birleştirilmiştir.
Nehrin güney tarafında hemen kıyıda görülen kemerli yapı şehirde bulunan bir çok bazilikadan birisine aittir. Kentin bu bölümünde, bitki örtüsü nedeniyle çok zor gezilebilen Olympos un tiyatrosu bulunur. Tiyatronun tonozlu paradosları, orkestraya ve çevreye dağılmış bezemeli mimari plastik parçaları burada tipik bir Roma Devri tiyatrosunun bulunduğunu gösterir. Tiyatro ile deniz arasında, doğuya doğru, sırasıyla Hellenistik dönem poligonal şehir duvarı, nehrin kenarındaki Büyük Hamam kalıntıları, Erken Bizans dönemi bazilikası ve bu bazilika ile organik bağlantısı bulunan küçük hamama ait yapı öğeleri görülür.
Yanartaş - Khimaira
Bir Lykya kenti olan Khimaira da, antik çağlardan bu yana hiç sönmeden yanan ateş, bir doğal gaz kaynağının çatlaklardan yeryüzüne çıkmasıyla oluşuyor. Eskiden daha güçlü olan ateş, zamanla küçük ama çok sayıda aleve dönüşmüş. Gündüz saatlerinde belli belirsiz olan alevleri akşam saatlerinde izlemek daha etkileyici olmaktadır. Ören yeri girişinden yaklaşık 20 dakikalık yürüyüşten sonra bu yanar taşların olduğu tepeye ulaşılmaktadır.
Tamamı arkeolojik ve doğal sit alanı olarak koruma altında olan Olympos, denize açılan ve ortasından Akçay deresinin aktığı bir vadi içine kurulu. Su kanalları, surlar, lahit mezarlar gibi kente ait pek çok kalıntı görülebilir. Antik çağlarda nehir kenarlarına yapılan duvarlarla kanal haline getirilen nehirden gemiler de geçebilmekteydi. Ören yeri girişinden antik kentin kalıntıları arasında yaklaşık 1,5 km yürüyerek Çıralı sahiline ulaşılır.
Olympos sit alanı kapsamında olduğu için antik alan ve çevresinde yapılaşma yasaktır. Konaklama ağaç evlerde yapılır. Burası gezgincilerin en önemli durağıdır. Ayrıca bölge yakınlarındaki Beydağları Olympos Milli Parkı da dağcılıkla ilgilenenler için ideal bir bölgedir.
Olympos Panorama