Latince Sanitas - Sağlık, Aqua - Su kelimelerinin birleşimi sudan veya suyla gelen sağlık olarak bilinmektedir. Genel anlamda; sağlığı, zindeliği, estetik ve güzelliği, iyileşmeyi su ve suyun iyileştirici gücüyle kazanma denebilir. SPA yukarıdaki anlamlarının yanı sıra, bireye bedensel ve ruhsal açıdan iyileştirme ya da terapi hizmeti sunmayı amaçlayan merkez anlamına da gelmektedir.
Tarihsel olarak bakıldığında spa nın geçmişi Roma İmparatorluğu’na kadar uzanmakta. Savaşlardan yorgun ve perişan dönen Romalı askerlerin yaralı bedenlerini iyileştirmek için inşa ettirdikleri banyolardaki tedaviye o dönem " Sanus Per Aquam " SPA sudan gelen sağlık adı verilirmiş.
Hatta bu dönemde aynı sebeple Belçika da kurulan, 14. yüzyılda meşhur olan ve günümüze dek gelen Spa isimli bir şehir de kurulmuş. Roma da başlayan fakat Avrupa da farklı şekillerde gelişen spa kültürü tarih içinde, mineral suları, deniz suyu kullanımı ve daha pek çok terapiyi kapsamış. Spa kültüründe, tarihsel olarak ana tema tedavi olarak ön plana çıkmakta ve bunun belirleyici formu da hidroterapi.
Kişilerin problemlerine göre her türlü ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılayan ve sağlıklarının daha iyiye gitmesi amacıyla kurulan ve güzellik merkezlerine bile Spa adı verilmeye başlandı. Yani, sağlık merkezi, sağlık kulübü, dinlence ve terapi merkezi anlamına gelmektedir.
Wellness kelimesi ise akıl, vücut, ruh ve ilişkilerde iyi ve zinde olmayı ifade etmektedir. Bu kapsamda insanın kendisini ruhsal, bedensel, zihinsel ve ilişkisel olarak iyi ve zinde hissetmesini sağlayan her türlü masaj, cilt bakımı, çamur ve yosun banyoları, küvet bakımları, thalasso terapi gibi doğa ve doğal ürünlerle sağlıklı yaşam yöntemleri ile yapılan vücut bakımları Wellness kapsamına girmektedir.
Uluslararası SPA Birliğinin yapmış olduğu sınıflama ve tanımlar aşağıda verilmiştir. Buradaki sınıflamada adı geçen SPA çeşitlerinden bazıları, SPA konseptine uygunlukları ve gerçek SPA tanımına uyumları ise tartışılabilir.
1. Kulüp Spa
Fitness gibi sağlık hizmetlerini sunan kulüplerdir. Ayrıca günlük kullanıma dayalı Spa hizmetleri de sunulmaktadır.
2. Yolcu Gemisi - Cruise Spa
Bir yolcu gemisinde verilen wellness hizmetleri yanında Spa menüsü de bulunan kulüpler olup profesyonel tedaviler, kişisel egzersiz ve terapi programları sunulmaktadır.
3. Günlük Spa - Day Spa
En yaygın Spa türü olup günlük Spa hizmetleri sunulmaktadır.
4. Ziyaret - Tatil Destinasyon Spa
Fiziksel sağlık ve eğitim amaçlı profesyonelce yönetilen hizmet programları ile yerinde konaklama yapılması yoluyla sağlığın iyileştirilmesine yönelik hizmetler sunulmaktadır.
5. Sağlık - Medikal - Tıbbi Spa
Geniş kapsamlı sağlık ve wellness bakımlarını, geleneksel Spa hizmetleri ile birlikte alternatif ve modern tedavi hizmetlerinin verildiği merkez olup sağlık personeli tarafından verilen uygulamaları da kapsar.
6. Termal - Mineral - Kaplıca Spa
Kaynağından alınarak kullanılan doğal mineral, termal veya deniz suyu ile yapılan wellness - spa hizmetlerini ve hidroterapi uygulamalarını kapsar.
7. Tatil - Dinlenme Yeri - Otel- Resort Spa
Bir tatil yeri veya otel içinde yerleşik şekilde profesyonelce yönetilen spa hizmetlerinin, sağlık ve iyileştirme ünitelerinde spa mutfağı menü seçeneklerinin günlük veya daha uzun süreli sunulması olup wellness ve fitness hizmetlerinin de sunulmasını kapsar.
Wellness ve SPA nın Uygulama Alanları
• Sağlık Turizmi Estetik
• Güzellik Merkezleri
• Doğal Rehabilitasyon
• Sağlıklı Yaşam Merkezleri
Estetik ve Güzellik Amaçlı Uygulanan Genel Wellness - Spa Yöntemleri
• Doğal yaşam
• Aromaterapi
• Fitoterapi
• Beslenme ve diyet
• Masaj ve kültürel masaj
• Renk ve ses terapisi
• Taş terapisi
• Egzersiz uygulamaları
Estetik ve Güzellik Amaçlı Su Uygulamaları
• Hidroterapi
• Thalassoterapi
• Balneoterapi
• Bitki banyoları
Başlıca Hidroterapi Yöntemleri
• Hidromasaj havuzu
• Afüzyon duş
• Jet duş
• Jakuzi
Bitkisel Ürünlerin Estetik-Güzellik Bakımlarındaki Yeri
Aromaterapi yıllardır estetik ve güzellik amacıyla kullanılan, temeli bitkisel tedaviye ( Fitoterapi ) dayanan ruh, beden, zihin bakımı ve bütünlük etkisi sağlayan doğal bir yöntemdir. Bitkisel öz yağların kişinin fiziksel, duygusal ve ruhsal sağlığı ile güzelliği için bedene en etkin uygulama yöntemi ise masajdır.
Masaj
Masaj sözcüğünün, Arapçadaki “hafif bastırma” ya da Grekçedeki “ yoğurma ” sözcüğünde türetildiği düşünülmektedir. Masaj, vücut dokularını manipüle etmenin bilimsel bir yöntemi olarak tanımlanmaktadır Masaj elle birebir olarak uygulanan fizyolojik ve psikolojik etki yaratan kendine ait el teknik ve becerilerinin sistemleştiği sağlık, spor, estetik ve güzellik, turizm gibi alanları kapsayan başlı başına bir bilim dalıdır.
Masaj Teknikleri
Hoffa tekniği: İsveç kökenli bir tekniktir. Tamamıyla anatomi ve fizyolojiye uygun teknikler seçilmektedir.
Ling tekniği: Uzakdoğu masaj tekniğinin temelini teşkil etmektedir. Merkezi Çin olmakla birlikte Avrupa da çok kullanılmaktadır.
Mennel tekniği: Batıda özellikle rehabilitasyon amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Masaj Çeşitleri
• Estetik- güzellik masajı
• Klasik masaj
• Rehabilitasyon masajı
• Spor masajı
• Otantik ve kültürel masaj olarak sınıflandırılmaktadır.
Masajın Yan Alanları
• Akupresör masajı
• Refleksoloji masajı
• Shiatsu masajı
• Çampisaj masajı
• Ayurveda masajı
• Tai masajı
Genel olarak SPA uygulamalarının faydaları şunlardır;
- Kan dolaşımını düzenler.
- Toksinlerin vücuttan atılmasını ( detoks ) hızlandırır.
- Sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur.
- Romatizmal hastalıkların iyileşmesine yardım eder. Hidroterapik tedavide kullanılır.
- Kasları yumuşatıp gevşetir. Özellikle spor vb. bedensel çalışmalardan sonra yorulan ve sertleşen adele yapısındaki spazmları giderir. Kemik ve eklemlerdeki ağrıları alır.
- Vücudun dinamizminin yenilenmesini sağlar. Adeta bünyeye enerji şarj eder.
- Beyin yorgunluğu, zihinsel yorgunluk, stres gibi ağır iş temposunun sinir sistemi üzerindeki olumsuz etkilerini yok eder, zindelik verir.
- Vücuttaki aşırı elektrik yükünü alır, rahatlama sağlar.
- Gerginlik ya da geceleri uyku bozuklukları gibi depresif problemlerin atılmasında iyileştirici etki yapar.
- Yağların eritilip vücudun forma girmesine derinin ve cilt dokusunun pürüzsüzleşmesine, güzelleşmesine katkısı vardır.
Spa tatiline hazırlık yaparken yürüyüşler, egzersizler, gece programları ve özel faaliyetler için sıklıkla kıyafet değiştireceği unutulmamalıdır. Ancak küçük bir planlama ile sorun çözülebilir. Kıyafet seçimlerinde çoğunlukla mikrofiber den dokuma kumaşlı giysiler seçilebilir.
Seyahat kıyafetleri ve aksesuarlar
Supplex gömlekler, coolmax tişörtler, kaşif şortları, coolmax çoraplar, yürüyüş botları, güneşe karşı korumalı bir şapka, özel kumaşlı seyahat gömleği, sıcak tutacak bir giysi ve mayo tercih edilmelidir. Dökülmeleri önlemek amacıyla su sızdırmaz bir şişe seti ( tepesi çevrilebilir özelikte olanları ), taşınabilir fişli hava temizleyicisi gibi ürünleri kullanmak fonksiyonel olacaktır.