İlçe ilk çağlardan bu yana çeşitli kavimler tarafından yerleşim alanı olarak kullanılmıştır. Bölgede yaşayan ilk toplulukların Mysyalılar ile Luviler olduğu sanılmaktadır. Ardından Hititler, Lidyalılar ve Persler in hakimiyetine girmiştir. M.Ö. 334 te Büyük İskender in aldığı bu bölge, onun ölümüyle Bergama Krallığına bağlanmış, daha sonraları ise, Roma ve Bizans idaresine girmiştir.
Ayvacık ilçesine bağlı 64 köy ve 2 belde bulunmaktadır. Yöre halkı, oldukça zengin bir kültür yapısına sahiptir. Yörük ve Türkmen köylerinde, kendilerine özgü kültürel farklılıklar yaşanmaya devam etmektedir. Ayvacık ilçesinin Edremit Körfezi ne bakan güney kıyısı Akdeniz ikliminin etkisini gösterirken, iç kısımlara gidildikçe Marmara ikliminin etkisi artmaktadır. Asya nın ve Anadolu nun en uç noktası olan Baba burnu ilçe sınırları içindedir. Baba burnundan Midilli Adası yalnızca 4 mildir. İlçenin 78 km lik uzun bir sahil şeridi vardır.
İlçenin önemli gelir kaynaklarından biri halı dokumacılığıdır. İlçenin özellikle Yörük köylerinde halı ve kilim sanatı, en çarpıcı ve göz alıcı örnekleriyle, varlığını sürdürmektedir. Orta Asya nın derinliklerinden, Asya nın en batı ucuna kadar süren Yörüklerin göçleri ve konakladıkları her coğrafya, iklim ile hayatın iyi ya da kötü yönleri, Yörük kadınlarının marifetli parmakları sayesinde, düğüm düğüm halı ve kilim desenlerinde yaşamaya devam etmektedir. Yörük halıları, hikayelerine göre desen, desenlerine göre de isim alırlar. Turnalı, oklu, kabak çiçeği, elek, altın tabak, hayat ağacı, Türkmen gülü, yeşil budak, baratlı, eski Yörük, eli belinde bu desenlerden en çok bilinenleridir. Ayvacık halı ve kilimleri, desenlerinin orjinalliği sayesinde; dünya halıcılık literatüründe haklı bir üne sahiptir.
Dağları denize paralel olarak uzanmakta ve sahil şeridinde olağanüstü güzel koylar birbirini izlemektedir. Son yıllarda yoğun ilgi gören bu koylar, turizm için cazibe merkezi haline gelmeye başlamıştır. Turizmin yanı sıra zeytincilik ve zeytinyağı üretimi, halı dokumacılığı, odun kömürü, peynir ve hayvancılık önemli gelir kaynakları arasındadır. Ayvacık ilçesi, her ne kadar Türkiye nin ve Asya nın en batı noktasında bulunsa da pek çok hizmet ve ekonomik kalkınma açısından maalesef istenilen duruma erişememiştir. Ayrı ayrı uğraş alanı olarak oldukça fazla dal olmasına rağmen, bunlar küçük birer aile işletmesi olma sınırının ötesine geçememiştir.